Garnki ze stali nierdzewnej czy garnki aluminiowe z powłoką nieprzywieralną? - zalety i wady

Garnki stanowią podstawowe wyposażenie w każdej kuchni, a używane są niemal codziennie. W związku z powyższym warto wybrać najlepsze z nich, by służyły przez lata, a gotowanie było wygodne i kończyło się sukcesem. Jakie czynniki należy zatem rozważyć przed dokonaniem zakupu garnków? Jakie są rodzaje garnków? Które garnki są lepsze - ze stali nierdzewnej czy aluminiowe z powłoką nieprzywieralną (garnki granitowe)? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej. 

Na co zwrócić uwagę, kupując garnki?

Aby wybór garnków był odpowiedni, należy dokładnie poznać właściwości, a także zalety i wady każdego z ich rodzajów. Z pewnością dla wielu głównym wyznacznikiem będzie cena, niemniej warto zwrócić uwagę także na inne czynniki, w tym przede wszystkim:

• trwałość - czy garnki posłużą nam przez wiele lat, zakładając, że będą odpowiednio pielęgnowane?
• przewodność cieplna - czy wszystkie potrawy będą się równomiernie gotować? 
• rodzaj kuchenki - czy garnki będą pasować do użytkowanego przez nas sprzętu, np. płyty indukcyjnej?
• łatwość w utrzymaniu czystości - czy garnki będą wymagały długiej pielęgnacji?
• reakcja z żywnością - czy tworzywo, z którego wykonany jest garnek, nie będzie wchodziło w reakcję z przygotowanymi potrawami, co mogłoby niekorzystnie wpłynąć na zdrowie?

Wyróżnia się różne rodzaje garnków, w tym:

• garnki ze stali nierdzewnej, 
• garnki aluminiowe, 
• garnki żeliwne, 
• garnki miedziane, 
• garnki ceramiczne, 
• garnki ciśnieniowe (tzw. szybkowary), 
• garnki granitowe, 
• garnki gliniane, 
• garnki kamienne, 
• garnki szklane, 
• garnki tytanowe. 

W niniejszym artykule omówione zostaną wady i zalety dwóch pierwszych rodzajów garnków, ponieważ to właśnie one są wykorzystywane w kuchniach najczęściej.

Garnki ze stali nierdzewnej

Garnki ze stali nierdzewnej wykorzystywane są w kuchniach zdecydowanie najczęściej. Cechuje je bowiem wysoka wytrzymałość, dlatego chętnie wybierają je klienci, którzy szukają produktów trwałych. Odporność stali nierdzewnej na uszkodzenia jest ich niewątpliwą, najważniejszą zaletą. Powoduje to, że jeden garnek będzie można wykorzystywać przez wiele lat i nie ulegnie on uszkodzeniu. Co więcej, garnki stalowe nie są powlekane żadną powłoką, która mogłaby być z nich zdarta. W konsekwencji nie ma konieczności stosowania specjalnych przyborów podczas mycia czy gotowania. 

Garnki ze stali nierdzewnej są także odporne na wysokie temperatury. Dzięki temu niektóre modele wykonane z tego materiału mogą być stosowane nawet jako zamiennik naczynia żaroodpornego, wykorzystywanego w piekarniku. Co więcej, stal cechuje się wysoką odpornością na korozję. Wymienione powyżej właściwości często są dodatkowo wzmacniane przez producentów, którzy projektują wielowarstwowe dno, powodujące, iż ciepło jest lepiej rozprowadzane przez naczynie. 

Nie sposób nie wspomnieć, że garnki ze stali nierdzewnej są łatwe w utrzymaniu. Zazwyczaj nie ma bowiem przeszkód, aby myć je w zmywarce. Ponadto posiadają estetyczny i elegancki design, dzięki czemu można je dopasować do kuchennej aranżacji. 

Garnki stalowe nie mają jednak samych zalet. Są one bowiem znacznie cięższe od garnków wykonanych z aluminium, a także nagrzewają się wolniej. Często są one także droższe. Warto również zwrócić uwagę, że garnki bez powłok non-stick nie będą najlepsze do podsmażania jedzenia, ponieważ nie uchronią go przed przywieraniem. Zaleca się, aby rozwagę w korzystaniu z garnków stalowych przemyślały także osoby, które są uczulone na pierwiastki metaliczne, takie jak chociażby nikiel.

Garnki aluminiowe (garnki granitowe)

Są równie popularne jak garnki stalowe, przy czym obecnie produkuje się modele pokryte dodatkowo trwałymi powłokami nieprzywieralnymi. Dzięki temu produkty nie mają bezpośredniej styczności z aluminium, a także nie przywierają podczas smażenia. W związku z powyższym gotowanie staje się prostsze, ponieważ przygotowywaną potrawę zwyczajnie znacznie trudniej przypalić, co jest nie bez znaczenia zwłaszcza dla początkujących kucharzy. Tego typu powłoka jest całkowicie bezpieczna dla organizmu, a w dodatku tworzy barierę pomiędzy aluminium a produktem wykorzystywanym w celu przygotowania posiłku. Ponadto garnki wykazują wysoką odporność na uszkodzenia, zatem będą służyć ich właścicielowi przez wiele lat. 

Równie ważny jest fakt, że aluminium nagrzewa się bardzo szybko i świetnie przewodzi ciepło. To z kolei znacznie skraca czas przygotowania posiłków, a także pozwala zaoszczędzić energię. Garnki te są bardzo lekkie, zazwyczaj tańsze od garnków stalowych, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej jakości. Są one bardzo wytrzymałe, można używać je w różnych typach kuchenek, a najnowsze modele nawet w piekarnikach, podobnie jak w przypadku garnków ze stali nierdzewnej. 

Ponadto dno garnków aluminiowych jest często wzmocnione, dzięki czemu można je wykorzystywać do gotowania na płycie indukcyjnej. Korzyścią płynącą z grubszego dna jest także szybsze nagrzewanie garnka, a w konsekwencji krótszy czas gotowania i oszczędność. 

Z drugiej strony należy wskazać, że garnki aluminiowe tracą skumulowane wcześniej ciepło znacznie szybciej, niż garnki ze stali nierdzewnej. Co więcej, wykazują one nieco mniejszą odporność na zarysowania, w związku z czym nierzadko należy wykorzystywać do nich drewnianych lub silikonowych przyborów, gdyż tylko w taki sposób nie uszkodzi się ich wewnętrznej struktury. Ponadto nie każdy garnek aluminiowy z nieprzywierającą powłoką będzie mógł być myty w zmywarce, co z kolei będzie mniej wygodne dla jego użytkownika.

Jakie garnki wybrać?

Niestety nie da się udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy lepsze będą garnki stalowe, czy też aluminiowe. Jedne i drugie naczynia posiadają zarówno plusy, jak i minusy, dlatego o ostatecznym wyborze decydują zazwyczaj indywidualne preferencje kupującego. Należy jednak zwrócić uwagę, by garnki spełniały pewne warunki dotyczące ich bezpieczeństwa dla ludzkiego organizmu. Najlepiej byłoby, gdyby wybrane przez nas naczynia posiadały atest Państwowego Zakładu Higieny. Będzie to bowiem świadczyć o tym, że zostały wyprodukowane z materiałów niezagrażających zdrowiu. Jeżeli garnek nie posiada tego rodzaju certyfikatu, to należy samodzielnie sprawdzić, czy materiały użyte do produkcji nie zawierają szkodliwych substancji, takich jak ołów, kadm, BPA czy niskiej jakości teflon. W przypadku uszkodzenia naczynia substancje te mogłyby bowiem przeniknąć do jedzenia, a wraz z nią - do organizmu. Warto także zwrócić uwagę, by garnki posiadały grube dno i były odporne na uszkodzenia mechaniczne, a także na działanie wysokiej temperatury.

Jaki garnków należy zatem unikać?

Wszystkich, którym nie można przypisać cech wskazanych powyżej. Podkreślić w tym miejscu wypada, że istnieje zależność pomiędzy ceną garnka, a ich bezpieczeństwem. Najtańsze naczynia pochodzą bowiem najczęściej od nieznanych producentów i są wykonane z materiałów, w skład których wchodzą toksyczne dla organizmu składniki. Nie warto kupować także garnków, które chodzą w reakcję z kwaśnymi pokarmami - wówczas również uwalniane są niebezpieczne związki. W skrajnych przypadkach niezdrowe garnki mogą nawet uwalniać substancje rakotwórcze, z czego niewielu zdaje sobie sprawę. Zaleca się także unikanie garnków nieodpornych na działanie czynników chemicznych oraz ze słabej jakości powłoką (ulegającą szybkiemu zarysowaniu czy ścieraniu). Tego typu naczynie nie posłuży bowiem przez wiele lat, a niższa cena nie zrekompensuje konieczności jego wcześniejszej wymiany. 

W związku z powyższym, kupując garnek, należy przede wszystkim postawić na jego odpowiednią jakość. Nie warto kierować się jedynie ceną naczynia, bowiem ważna jest jego trwałość, odporność na uszkodzenia, a także bezpieczeństwo.