Jak myć i dbać o porcelanę. Ręcznie, czy w zmywarce?

By odpowiednio dbać o delikatne porcelanowe naczynia, warto zastanowić się jak i dlaczego to robić. Serwisy obiadowe, czy kawowe, mają za zadanie być nie tylko praktyczne, ale też prezentować się jako elegancka i stylowa dekoracja. Jak więc myć porcelanę? W zmywarce, a może ręcznie?

Ostrożnie z porcelaną, jest szlachetna

Porcelana od bardzo dawna jest postrzegana jako symbol zamożności i delikatności. Jest to wysokiej jakości materiał wynaleziony w Chinach w VII wieku. Cechuje się niską nasiąkliwością, bardzo dobrymi właściwościami dielektrycznymi, dużą wytrzymałością mechaniczną, wysoką odpornością na działanie czynników chemicznych i nieprzepuszczalnością dla cieczy i gazów. Jest jednak krucha i należy o nią dbać w odpowiedni sposób. Jak to się stało, że ten szlachetny materiał po dziś dzień uznawany jest za tak zwane białe złoto?

Szczypta historii

Porcelana kształtowała się jeszcze przed VII wiekiem, lecz to właśnie ten czas był przełomowy. Produkcja ruszyła na skalę światową, a chińska dynastia Ming zasłynęła z perfekcyjnej sztuki produkcji najszlachetniejszej odmiany ceramiki, porcelany zwanej białym złotem. Słynne wazy pochodzą właśnie z tamtych czasów i są doskonałym przykładem mistrzostwa wyrobów porcelanowych.

W 1298 roku, Marco Polo jako pierwszy sprowadził do Europy temat porcelany, a dwa wieki później Vasco da Gama zaprezentował ten wspaniały wyrób. Droższa od srebra, stała się symbolem zamożności i elegancji. Do XVIII wieku nikt w Europie nie opanował sztuki wytwarzania porcelany w wystarczającym stopniu. Udało się to dopiero niemieckim alchemikom, co zaowocowało europejską białą porcelaną w 1709 roku. Natomiast w 1745 roku Wielka Brytania stworzyła recepturę porcelany miękkiej. 

Cały XVIII wiek przeminął pod symbolem królewskich oraz książęcych patronatów, co sprzyjało rozkwitowi produkcji porcelany. Późniejsze czasy, głównie ze względu na wojny zahamowały ten rozkwit. Ostatecznie w XIX wieku postanowiono poprowadzić produkcję porcelany w nowych kierunkach stylów i zdobień.

Dzisiaj porcelana nadal jest wysoko ceniona, szczególnie ta dziedziczona. Ale za taki serwis nie kupimy już kilku wiosek. Wyroby z tego szlachetnego materiału są obecnie dostępne dla każdego. Piękna zastawa stołowa często staje się prezentem ślubnym na nową drogę życia. Praktycznie każdy doceni też serwis kawowy, nadający niezwykłości rytuałowi picia kawy.

Porcelana w zmywarce i nie tylko

Nie każde naczynie porcelanowe można umyć w zmywarce, lub używać w na przykład mikrofalówce. Dlatego też należy dokładnie zapoznać się z wytycznymi producenta. Nawet jeżeli producent na to zezwala, a naczynie jest przystosowane do różnych temperatur, to porcelana zawsze mniej lub bardziej nie lubi dużych zmian temperatury. Warto więc unikać nagłego przekładania naczynia na przykład z kuchenki mikrofalowej od razu do lodówki, czy też na odwrót.

Ważnym czynnikiem są także zdobienia. Wiele naczyń porcelanowych nie jest wystarczająco odporna na wysokie temperatury, czy najróżniejsze detergenty i uszkodzenia mechaniczne. Porcelany ze wspaniałymi zdobieniami są tutaj najlepszym przykładem.

Porcelana zdobiona

Podstawowe rodzaje zdobień porcelany są trzy:

• Zdobienia pod polewą — są to zdobienia, które nanosi się po etapie wyżarzania. Następnie nakładane są na szkliwo i wypalane.
• Zdobienia w polewie — są to zdobienia nanoszone na już wypaloną porcelanę, a następnie poddawane ponownemu wypalaniu by zdobienia wtopiły się w strukturę porcelany.
• Zdobienia na polewie — są to zdobienia, które nanosi się po wypalaniu. Następnie całość jest ponownie poddana wypalaniu w niższej temperaturze, a zdobienia stają się wypukłe.

Czyszczenie porcelany

Naczynia powszechnie używane są do praktycznych czynności, jak na przykład jedzenie i picie. Niektóre z nich, jak te wytwarzane z porcelany, mają swoją drugą cechę — dekorację. Mają się nie tylko ładnie prezentować dla gości, podkreślając styl wystroju lub charakter gospodarza. Ich zadaniem jest także sprawienie wizualnej przyjemności samym domownikom, podczas posiłków lub picia kawy. Mają cieszyć oko i stwarzać przyjemną atmosferę. By tak było, o porcelanę trzeba dbać i ją odpowiednio czyścić.

Ważną czynnością na samym początku, jest zapoznanie się z wytycznymi odnośnie konserwacji porcelanowych naczyń przed pierwszym zmywaniem. Może mieć to wielki wpływ na potencjalne uszkodzenie produktu, lub nieświadome osłabianie jego jakości. W najgorszym razie jest to trwałe uszkodzenie.

Mycie ręczne

Dzisiaj wielu producentów wytwarza naczynia z porcelany tak, by można było je myć w zmywarkach. Wówczas można znaleźć informacje na produktach lub kartonie zbiorczym, w instrukcji. Jeśli takiej informacji nie ma, lepiej nie stosować zmywania w zmywarce. Wątpliwości nie powinno być w przypadku starych serwisów, dziedziczonych lub kupowanych na aukcjach i tym podobnych. Należy je myć tylko ręcznie.

By umyć ręcznie porcelanę, warto zastosować kilka rad:

• Myć porcelanę w plastikowej lub silikonowej misce, by jej przypadkiem nie uszkodzić
• Myć porcelanę w letniej wodzie z wykorzystaniem dobrej jakości, delikatnego płynu do mycia naczyń
• W przypadku starej porcelany z ręcznymi zdobieniami należy używać letniej wody z dodatkiem soku z cytryny
• W przypadku porcelany ze zdobieniami na polewie należy stosować mydło zamiast płynu, by nie uszkodzić zdobień
• Pod żadnym pozorem nie należy używać twardych, chropowatych gąbek, lub drucianych myjek, nawet takich z plastikowym włosiem. By nie uszkodzić porcelany, należy stosować delikatne gąbki i ścierki.
• Porcelana nie powinna ociekać i schnąć sama sobie. Należy natychmiast osuszyć ją po umyciu.

Mycie w zmywarce

Jeżeli producent zezwala na mycie swojej porcelany w zmywarce, można do tego przystąpić. Warto jednak wiedzieć, że tylko serwisy porcelanowe barwione metodą pod polewą i w polewie mogą być myte w zmywarkach. Są one specjalnie zabezpieczone by kolor ani zdobienia nie ścierały się i nie traciły swoich kolorów. Niemniej nawet jeśli na przykład zastawa stołowa jest jednego z tych dwóch typów, a producent nie zamieścił informacji o możliwości mycia w zmywarce, lepiej jest odpuścić i umyć porcelanę ręcznie.

Zadbana porcelana

Mycie serwisów porcelanowych to nie wszystko. Warto stosować pewne sprawdzone sposoby na konserwacje i pielęgnowanie porcelany. Oto kilka przydatnych rad:

• Czasami warto chwilę pomoczyć porcelanę w łagodnym detergencie, a następnie obłożyć na kilka godzin wacikami nasączonymi wybielaczem
• Do zdobień w polewie należy stosować szczoteczkę i płyń do naczyń lub wybielacz
• Warto doczyścić porcelanę za pomocą ściereczki nasączonej sodą oczyszczoną

Bezpieczne przechowywanie porcelany

Zadbana, wyczyszczona porcelana powinna być odpowiednio przechowywana. Warto by szafka, w której znajdzie się na przykład serwis kawowy, była przeszkolona, by piękny zestaw mógł się prezentować i cieszyć oko kiedy jest nieużywany. Należy jednak unikać ekspozycji na światło słoneczne, by nie doprowadzić do blaknięcia kolorów, szczególnie zdobień. W przypadku zestawów stołowych warto zadbać, by talerze były przekładane na przykład ręcznikami papierowymi, dzięki czemu nie będą narażone na uszkodzenia mechaniczne. Kiedy już posiada się wiedzę jak zadbać o czystość, trwałość i bezpieczne przechowywanie porcelany, można ją dumnie i bez przeszkód używać oraz eksponować.